Whiplash (Χωρίς μέτρο): Ένα κινηματογραφικό must-see

Ήταν ένα από εκείνα τα βράδια που προβληματιζόμουν αν θα παρακολουθούσα κάτι από τα γνωστά αγαπημένα σε πολλαπλή επανάληψη ή θα τολμούσα με κάτι καινούριο. Βασισμένη σε μία πρόταση κάποιου σινεφίλ στο TikTok, επέλεξα το Whiplash (2014) στο Netflix, κάνοντας, βεβαίως, τη σκέψη ότι ήταν πιθανό να βαρεθώ στα πρώτα 10′.

Πρόκειται για μία ταινία που καταπιάνεται με τη σχέση χειραγώγησης ενός σπουδαστή μουσικής από τον καθηγητή-μέντορά του. Ομολογώ πως δεν γνώριζα τον J. K. Simmons. Παρακολουθώντας, ωστόσο, την καθηλωτική του ερμηνεία, προσυπογράφω πως επάξια πήρε το ‘Οσκαρ Β΄ Ανδρικού Ρόλου. Τόσο δυνατή ερμηνεία, που φτάνει τον θεατή στα όρια να σπάσει την οθόνη και να αρπάξει από τον γιακά τον επηρμένο μεσήλικα που κακομεταχειρίζεται νέους μουσικούς και ισοπεδώνει τα όνειρά τους. Η σχέση ανάμεσα στον ήπιων τόνων πρωταγωνιστή (Miles Teller), ο οποίος καταλήγει υποχείριο, τυφλωμένος από τη φιλοδοξία και τον άτεγκτο κυνικό δάσκαλο κορυφώνεται με μια απρόβλεπτη κατάληξη!

Η ωμότητα της ίδιας της ζωής και η σαρωτική κυριαρχία του ανταγωνισμού αποδίδονται με δεξιοτεχνία από τον δημιουργό Damien Chazelle, μέσα από τον μικρόκοσμο ενός έγκριτου μουσικού κολλεγίου. Η ταινία είναι, κατά κάποιον τρόπο, βασισμένη σε βιώματα του δημιουργού. Η κακοποιητική σχέση μέντορα-μαθητή προκάλεσε και σε μένα το συναίσθημα της ταύτισης με τον πρωταγωνιστή. Έχοντας βιώσει χειριστική συμπεριφορά σε δημιουργικό μάθημα, κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, ανακλήθηκαν στο νου μου η υποτίμηση και η προσπάθεια υποβάθμισης του έργου των σπουδαστών από έναν φτασμένο δημιουργό-μέντορα στο καλλιτεχνικό είδος που υπηρετώ. Και η αλήθεια είναι πως ο J. K. Simmons στο ρόλο του καθηγητή Fletcher αντικατοπτρίζει εκείνο το πρόσωπο που με στιγμάτισε, σε κάθε βλέμμα και κάθε λέξη του. Όπως και στην πραγματική ζωή, έτσι και στο Whiplash, είναι σαν κάποιος να φωνάζει στον εκκολαπτόμενο καλλιτέχνη: “σε αυτόν τον κύκλο είμαστε λίγοι, μη νομίζεις ότι μπορεί ο καθένας να το κάνει, κάνε πίσω, δεν το ‘χεις”. Μήπως όμως η αποθάρρυνση αυτή έχει ως στόχο τελικά να αναδείξει τους λίγους που έχουν ατσάλινη θέληση και να αναζωπυρώσει τα μεγάλα ταλέντα; Η ερμηνεία δική σας.

Όσο για τη μουσική; Όσοι δεν είναι λάτρεις της τζαζ, είναι βέβαιο πως θα αναζητήσουν τζαζ βινύλια μετά από αυτή την ταινία. Τα μουσικά κομμάτια που ντύνουν το έργο μοιάζουν αριστοτεχνήματα. Δεν χρησιμοποιούνται για να καλύψουν αδύναμες ερμηνείες, αλλά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της αφήγησης. Ντραμς, σαξόφωνα και μπάσο σε ένα μαγευτικό μουσικό ιντερλούδιο, πείθουν και τον πιο αμετάπειστο για την αξία της τζαζ και την ανάγκη αναβίωσής της.

Η ταινία δεν προδίδει την ηλικία της. Απολύτως ρέουσα, χωρίς να κουράζει. Επιζητάς μάταια ένα sequel. Αντ’ αυτού, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να τη δεις ξανά και ξανά. Συστήνεται ανεπιφύλακτα.

Γράφει η Κατερίνα Δημοπούλου.